Twórca kanonicznego wizerunku Marszałka na Kasztance, Wojciech Kossak, żywił do swego modela uczuć wiele. Dawał im wyraz np. wioząc transatlantykiem obraz zamówiony przez polski konsulat w Nowym Jorku. Gdy kładł się spać, zdejmował ineksprymable i odwracał się do portretu „sempiterną”. Tym niemniej – jak twierdzą znawcy tematu – Józef Piłsudski był prawdziwym idolem karykaturzystów. Dowodzi choćby wydany z okazji dziesięciolecia odzyskania niepodległości i prezentowany w Muzeum Miedzi album (ze zbiorów Ossolineum).
Marszałek słynął z poczucia humoru. Obok wystawienia w ramach posiedzienia rządu noworocznej szopki, zawieszenie na schodach w Belwederze serii karykatur publikowanych w „Cyruliku Warszawskim” jest na to koronnym przykładem.
Prawdę mówiąc, zbyt wiele Wódz nie ryzykował. Zdzisław Czermański, sam legionista, słynął z satyry mistrzowsko oddającej głębię charakteru, która z reguły podoba się modelom. Piłsudskiego widział nieco podobnie do swego mistrza, Kazimierza Sichulskiego, który przedstawił go w romantycznej aurze, między Stańczykiem i Wernyhorą. Właśnie słynne wizerunki Czermańskiego, które złożyły się w ekskluzywną, wydaną w 500 egz. tekę, można między innymi oglądać na prezentowanej w Legnicy wystawie. No i przyznajmy, trudno obrażać się o porównanie do Batorego pod Pskowem, czy o wywodzenie soczystej polszczyzny od Boya…
Co do bogatego prasowego wizerunku Wodza, niektórzy twierdzą, że gdyby mu wierzyć, plasowałby Marszałka gdzieś między Hitlerem a Stalinem… Towarzyszące karykaturom wystawowe plansze również nieźle pozwalają się o tym przekonać.
A gdy się już przyjrzymy obliczu Marszałka, warto poszerzyć kontekst o inne aktualnie prezentowane w Muzeum Miedzi „twarze, lica, rysy…” Na tej wspaniałej wystawie ze zbiorów naszego muzeum znajdziemy również kilka satyrykonowych akcentów.
Muzeum Miedzi w Legnicy, Partyzantów 3:
Józef Piłsudski w karykaturze
1.02.2018 – 28.04.2018
Wystawa przygotowana przez Muzeum Historii Kielc. Ekspozycję urozmaicają również satyryczne grafiki oraz tytuły prasowe ze zbiorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu.
Twarze, lica, rysy …
Portrety z kolekcji Muzeum Miedzi w Legnicy
24.11. 2017 – 28.04.2018