Zygmunt Januszewski (1956-2013)

Zygmunt Januszewski (1956-2013)

Poniżej tekst zamieszczony w kalendarzu, na którego promocję zapraszamy już jutro (początek godzina 18.00) w Galerii Satyrykon. Znany przede wszystkim z opublikowanych w prasie i książkach ponad 3000 rysunków, był także „grafikiem procesu”, stale poszukującym nowych technik graficznych malarzem kreski, poetą symbolu, podróżnikiem wyobraźni. Z Satyrykonem związany od samego początku. Zaprojektował logo Satyrykonu, rzeźbę Filipa (odlew wykonał Tomasz Ross) będącą znakiem Satyrykonu w Legnicy oraz tablice upamiętniające wielkich artystów satyry.

Od pierwszych rysunków, publikowanych jeszcze w czasie studiów, stosowany przez artystę układ motywów i specyficzne poczucie romantycznego absurdu rozpoznawane było jako indywidualna cecha jego prac. Opowiadał o uwikłaniu człowieka w sytuacje bez wyjścia, o niekończącym się, lecz stale odnawianym dążeniu do wiedzy i sukcesu, o marzeniach, które w samej istocie są piękne, ponieważ niespełnialne. Przeistaczał swoich bohaterów w rycerzy książkowej armii w taki sposób, że poprzez żart doświadczaliśmy ich tragizmu. Obserwował otoczenie okiem rysownika i uchem poety, wychwytując wszystkie czyste dźwięki i szlachetne stany, jakie istnieją w wielkiej kakofonii świata. Jako grafik eksperymentował z łączeniem unikatowych technik graficznych, aby spleść je z poezją, tworząc „książkę totalną”, w której każdy wers, znak, litera były ze sobą powiązane (Wierszografia). Po 2008 roku zbudował projekt „Rysunku dźwiękowego”. Każdy ruch w trakcie stawiania kresek był udźwiękowiony, w ten sposób każdy rysunek miał swoją wielowarstwową wersję sonograficzną. Do ostatnich dni ciężkiej choroby rysował i projektował.

Zygmunt Januszewski (1956-2013) (2)

Urodzony 17 lutego 1956 w Warszawie, zmarł 12 września 2013 tamże. Ukończył II LO im. Stefana Batorego w Warszawie, studiował na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1976−1981 (dyplom w pracowni prof. Janusza Stannego). Od 1983 r. członek BBK Ostwestfalen (Stowarzyszenia Artystów Niemieckich). Od 1982 r. pokazał prace na ponad 100 wystawach indywidualnych w kraju i za granicą. Jako pierwszy polski i najmłodszy w historii artysta miał indywidualną wystawę w Wilhelm-Busch-Museum w Hanowerze (1989). Projektował plakaty dla Opery w Bielefeld, Schauspiel Bonn, Teatru i Uniwersytetu w St. Gallen.
Od 2000 r. profesor Internationale Sommerakademie für Bildende Kunst w Salzburgu, w 2002 r. przejął po prof. Stannym Pracownię Ilustracji (na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie), którą prowadził do 2013 roku. W 2009 r. otrzymał tytuł profesora Linyi Normal University w Chinach. Rysował, tworzył instalacje (m.in. rysunek dźwiękowy – projekt Bildklang, München), zajmował się grafiką warsztatową, był poetą.

Zygmunt Januszewski (1956-2013) (3)

Otrzymał wiele nagród i wyróżnień, w tym m.in.: 1987 – Stypendium Pierścienia Cesarskiego w Goslar (Kaiserring-Stipendium, Mönchehaus Museum für Moderne Kunst, Goslar); 1990 – nagroda za najpiękniejszą książkę roku przyznawaną przez Fundację Książki we Frankfurcie n. Menem (Die schönsten deutschen Bücher Stiftung) za Die rote Spur, Verlag Apfelstedt+Hornung); 1996 – tytuł Najlepszego Grafika Roku „Printer of the Year”, Edinburgh, za autorską książkę Jeder ist ein Künstler. Zygmunt Januszewski. Kombinations-Kunst, Quensen Verlag; 2003 – Nagroda Victoria and Albert Museum Illustration Award za okładkę Witness dla “The Guardian Review”; 2004 – Nagroda The Society of Publication Design w Nowym Jorku za Cruel Harvest Jonathana Rabana dla “The Guardian Review”; 2004 – Olaf-Gulbransson-Preis, Olaf-Gulbransson-Museum, Tegernsee, Bawaria. Nagrody i wyróżnienia w konkursie PTWK (m.in. za autorską książkę Wierszografia/Wersgraphik, 2010).
Rysunki publikował m.in. w: „Der Standard“, „Die Presse“, „morgen“, „Wiener Journal“, „was“, „Literatur und Kritik“, „Danubius“ (Austria); „Fremdsprache Deutsch“, „Süddeutsche Zeitung“, „Die Zeit“; „Die Welt“ (Niemcy); „Neue Zürcher Zeitung“, „NZZ-Folio“, „Nebelspalter“, „Du“, „Tages Anzeiger“ (Szwajcaria); ”The Guardian“ (Wielka Brytania), „Couriere International“, „Le Monde“ (Francja); „Gazecie Wyborczej“, „Polityce“, „Rzeczpospolitej“ i „Wprost“. Prace artysty znajdują się w ważnych zbiorach muzealnych na całym świecie.

Dorota Folga Januszewska

Skip to content